به نام خدا
ایه 10 سوره انبیا
لَقَدْ أَنزَلْنَا إِلَیْکُمْ کِتَاباً فِیهِ ذِکْرُکُمْ أَفَلَا تَعْقِلُونَ (10)
همانا ما به سوی شما کتابی فرستادیم که در آن ذکر است برای شما ، چرا عقلتان را به کار نمی گیرید ؟
ذکر : یا دآوری
قرآن ذکر است ، یعنی یاد آوری است
این یاد آوری برای همه است (انزلنا الیکم ) هیچ فرقی برای نوع بشر در این یاد آوری وجود ندارد .
هیچ کس ، هیچ بهانه ایی برای عدم ذکر در هیچ زمانی ندارد ، فیض جاریه ایی بر همه نازل گشته که هر کس به فراخور حال خود آن را می فهمد ،.
اما ذکر یعنی چه ؟
ذکر از نظر لغوی به معنای یاد آوری است وقران یک یاد آوری است ، اما یاد آوری چه چیز ؟ چه چیز وجود داشته که به وسیله کتابی چون قرآن دوباره به یاد آورده می شود .
نظراتی که در این باب مطرح است :
انسان مطالب این کتاب را می داند وقرآن تنها یاد آوری آن چیزی است که او می داند ، اما این دانسته ها کی وچگونه با انسان داده شده است ؟ در اینکه انسان با فطرت خدا جو به دنیا می آید شکی نیست در آیه 172 سوره الاعراف خداوند از عهدی که از انسان می گیرد تا او را بپرستند...نام می برد یعنی در یک جا ودر یک زمانی این تعهد از انسان گرفته شده ، قبل از تولد و از همه ،تا بهانه ایی بر کسی نباشد ، اما در این مورد هم دو نظر وجود دارد نظر اول اینکه تعدادی از افراد بر این عقیده هستند که عده ایی فطرتشان پاکتر از دیگران است واین به دلیل والدین آنها است ، والدینی که مراقبت نفسانی داشتند ومحیط پاکی مهیا ساخته اند اینان فرزندانی پاکتر وبا روحیه ایی سالم تر به دنیا خواهند آورد برای اینان که فطرتی آماده دارند قرآن یاد اوری است .
اما عده ایی پا را فراتر نهادند واز زندگی قبل از عالم دنیا نام می برند وبر این عقیده اند که انسان قبل از وجود در این دنیا یک عالم یا دو عالم را پشت سر نهاده ودر انجا خیلی از مسائل را درک کرده ولی با پا نهادن در این دنیا از خاطر برده وبه این جهت است که قران برای یاد آوری آنچه دانسته نازل شده است . که این دو نظر به هم نزدیک است ، ولی یک نظر متفاوت دیگر هم در باب ذکر بیان شده وآن این است که منظور از اینکه قرآن ذکر است یعنی اینکه ، مردم با تلاوت قرآن برای خود ودیگران به طور دائم قرآن را به یاد یکدیگر می آورند به همین دلیل باید قران همواره تلاوت شود ، به طور فردی وجمعی واین معنای نام نهاده شدن قرآن به ذکر است . اما می توان هر دو نظر را پذیرفت : هم اینکه ما چیزهایی قبل از هبوط به این عالم می دانستیم وهم اینکه برای هدایت وسود بردن از قرآن باید به تکرار آن برای خود ودیگران بپردازیم .
در آخر آیه خداوند می فرمایند چرا تعقل نمی کنید ؟ در برخی از آیات خداوند از عدم تعقل سخن به میان می آورد ودر برخی از آیات از عدم تفکر وچون هر کلمه در قرآن با بهترین شیوه انتخابی ، انتخاب وبیان شده است حتما علت وتفاوتی در انتخاب این کلمات وجود دارد .
تفکر به تراوشات عقل گفته می شود ودر درجه بالای عقل قرار دارد ، همه انسانها قوه عاقله را دارا می باشند ولی این دلیل تفکر همه انسانها نیست ، تنها عده معدودی از عقل خود برای تفکر سود می برند ، در ابتدای سوره خداوند همه انسانها را مخاطب قرار داده و در انتها می پرسد چرا تعقل نمی کنید ، که این انتخاب باز هم تاکیدی است که مخاطب همه مردم هستند نه تنها خواص که از قوه تفکر استفاده می کنند ،
مطالب قران برای همه است ، یعنی همه مردم قادر به درک آن هستند تنها کافی است کمی از تعصبات خود دست بکشند وعقل خود را به کار گیرند ، اگر انسان غرض ورزی با دین خدا نداشته باشد تنها با کمی تعقل به حقانیت کتاب خدا ودر نتیجه وجود خدا پی خواهد برد .
عقل انسان به عنوان پیامبری درونی می تواند به انسان در شناخت راه کمک کند ولی چرا عده ایی ازاین نعمت که خاص یک عده نیست سود نمی برند ؟ در پاسخ به این پرسش جوابهای مختلفی است ، اما عده ایی برای رسیدن به نفع دنیوی خود خورشید نورانی دین را منکر می شوند وعده ایی به دلیل عدم تعقل کافی وپیروی بی چون و چرا با این عده به انتهای جهنم می روند ،ولی گاه حجاب ها باعث ندیدن ها می شود .حجاب هایی که در طول عمر انسان برای خود فراهم می کند ومهری می شود بر عقل انسان که نه تنها این عقل باعث نجات نمی شودبلکه گاه باعث گمراهی بیشتر نیز می شود . حتی استفاده از عقل نیز کاملا تحت اختیار خود انسان است ، انسان می تواند با استفاده از این قوه به نور برسد و می تواند به تاریکی مطلق فرو رود .
